યુકેની યુનિવર્સિટી લાઇબ્રેરીઓ: વિદ્યાર્થીઓની જરૂરિયાતો અને ભવિષ્યનું ચિત્ર (2025 નેશનલ સ્ટુડન્ટ સર્વેના આધારે)
તાજેતરમાં, નેશનલ ડિજિટલ લાઇબ્રેરી (NDL) ના કરન્ટ અવેરનેસ પોર્ટલ પર 11 જુલાઈ, 2025 ના રોજ એક મહત્વપૂર્ણ લેખ પ્રકાશિત થયો છે, જે યુનાઇટેડ કિંગડમ (યુકે) માં ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓની લાઇબ્રેરીઓની સ્થિતિ અને વિદ્યાર્થીઓની અપેક્ષાઓ પર પ્રકાશ પાડે છે. આ લેખ ‘SCONUL’ (Society of College, National and University Libraries) દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા 2025 ના રાષ્ટ્રીય વિદ્યાર્થી સર્વેક્ષણ (National Student Survey – NSS) ના લાઇબ્રેરી સંબંધિત તારણો પર આધારિત છે. ચાલો આ માહિતીને સરળ ભાષામાં સમજીએ.
SCONUL અને નેશનલ સ્ટુડન્ટ સર્વે (NSS) શું છે?
- SCONUL: આ યુકેની યુનિવર્સિટી અને કોલેજ લાઇબ્રેરીઓનું એક મુખ્ય સંગઠન છે. તે લાઇબ્રેરી સેવાઓની ગુણવત્તા સુધારવા, સંશોધન અને શિક્ષણને ટેકો આપવા અને તેના સભ્યો વચ્ચે શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ શેર કરવા માટે કાર્ય કરે છે.
- નેશનલ સ્ટુડન્ટ સર્વે (NSS): આ યુકેમાં એક વાર્ષિક સર્વે છે જે યુનિવર્સિટીના વિદ્યાર્થીઓ પાસેથી તેમના અભ્યાસ અનુભવ વિશે પ્રતિસાદ એકત્રિત કરે છે. આ સર્વે યુનિવર્સિટીઓને તેમની સેવાઓ સુધારવામાં મદદરૂપ થાય છે અને વિદ્યાર્થીઓની જરૂરિયાતોને સમજવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ સાધન છે. લાઇબ્રેરીઓ આ સર્વેનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે.
2025 NSS લાઇબ્રેરી સર્વેક્ષણના મુખ્ય તારણો:
આ લેખ યુકેની યુનિવર્સિટી લાઇબ્રેરીઓ વિશે વિદ્યાર્થીઓના મંતવ્યો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. સામાન્ય રીતે, યુકેમાં લાઇબ્રેરી સેવાઓને વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા હકારાત્મક પ્રતિસાદ મળ્યો છે, પરંતુ સુધારા માટે હંમેશા અવકાશ રહે છે. નીચે કેટલાક મુખ્ય મુદ્દાઓ પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો છે:
-
સંસાધનોની ઉપલબ્ધતા (Availability of Resources):
- પુસ્તકો અને જર્નલ્સ: વિદ્યાર્થીઓ પુસ્તકો, જર્નલ્સ અને અન્ય ભૌતિક સંસાધનોની ઉપલબ્ધતાથી મોટે ભાગે સંતુષ્ટ છે. તેમ છતાં, અમુક સમયે માંગ વધારે હોવાથી પુસ્તકો ઉપલબ્ધ ન હોવાની ફરિયાદો પણ જોવા મળે છે.
- ડિજિટલ સંસાધનો: ઇ-બુક્સ, ઓનલાઇન જર્નલ્સ, ડેટાબેસેસ અને અન્ય ડિજિટલ સંસાધનોની માંગ અને ઉપયોગ સતત વધી રહ્યો છે. લાઇબ્રેરીઓ આ ડિજિટલ સંસાધનોને વિસ્તૃત કરવા અને તેની સુલભતા સુધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે. વિદ્યાર્થીઓ 24/7 ડિજિટલ સંસાધનોની ઍક્સેસ ઇચ્છે છે.
-
લાઇબ્રેરીનું વાતાવરણ અને સુવિધાઓ (Library Environment and Facilities):
- અભ્યાસ સ્થળો: લાઇબ્રેરીઓ વિદ્યાર્થીઓ માટે અભ્યાસ કરવા, વાંચવા અને જૂથમાં ચર્ચા કરવા માટે મહત્વપૂર્ણ સ્થળો છે. મોટાભાગના વિદ્યાર્થીઓ લાઇબ્રેરીના શાંત અને પ્રેરણાદાયક વાતાવરણની પ્રશંસા કરે છે.
- સુવિધાઓ: વાઇ-ફાઇની ઉપલબ્ધતા, કોમ્પ્યુટર, પ્રિન્ટિંગ, સ્કેનિંગ જેવી સુવિધાઓ મહત્વપૂર્ણ છે. લાઇબ્રેરીઓ વિદ્યાર્થીઓની જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે આ સુવિધાઓને અપડેટ અને જાળવી રાખવાનો પ્રયાસ કરે છે. બેઠક વ્યવસ્થા, પાવર આઉટલેટ્સ અને આરામદાયક જગ્યાઓ જેવી બાબતો પણ વિદ્યાર્થીઓની સંતોષમાં ફાળો આપે છે.
- સ્વચ્છતા અને જાળવણી: લાઇબ્રેરીની સ્વચ્છતા અને સારી જાળવણી વિદ્યાર્થીઓના અનુભવને હકારાત્મક રીતે અસર કરે છે.
-
લાઇબ્રેરી સ્ટાફ અને સેવાઓ (Library Staff and Services):
- સ્ટાફની મદદ: લાઇબ્રેરી સ્ટાફનો સહાયક સ્વભાવ અને માહિતી શોધવામાં તેમની મદદ વિદ્યાર્થીઓ માટે ખૂબ જ મૂલ્યવાન છે. વિદ્યાર્થીઓ ઘણીવાર લાઇબ્રેરીયન્સ પાસેથી શૈક્ષણિક સંસાધનોનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરવો, માહિતી કેવી રીતે શોધવી અને સંશોધન પદ્ધતિઓ વિશે માર્ગદર્શન મેળવે છે.
- તાલીમ અને વર્કશોપ: લાઇબ્રેરીઓ ઘણીવાર સંશોધન કૌશલ્યો, માહિતી સાક્ષરતા અને સંદર્ભ વ્યવસ્થાપન (referencing) જેવી બાબતો પર વર્કશોપ યોજે છે. આ વર્કશોપ વિદ્યાર્થીઓને તેમના અભ્યાસમાં મદદરૂપ થાય છે.
- પ્રતિભાવ પ્રણાલી: વિદ્યાર્થીઓ લાઇબ્રેરી સેવાઓ વિશે તેમનો પ્રતિભાવ આપવા માટે સરળ પદ્ધતિઓ ઇચ્છે છે.
-
લાઇબ્રેરીનો ઉપયોગ અને શીખવાનો અનુભવ (Library Usage and Learning Experience):
- અભ્યાસ માટે મહત્વ: મોટાભાગના વિદ્યાર્થીઓ તેમના અભ્યાસ માટે લાઇબ્રેરીને ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માને છે. તે તેમને ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં અને જરૂરી સંસાધનો મેળવવામાં મદદ કરે છે.
- ભવિષ્યની અપેક્ષાઓ: વિદ્યાર્થીઓ ભવિષ્યમાં વધુ ડિજિટલ સંસાધનો, વધુ વ્યક્તિગત સહાય અને વધુ સુગમ અભ્યાસ સ્થળોની અપેક્ષા રાખે છે. ઓનલાઇન અને ઓફલાઇન સેવાઓનું યોગ્ય મિશ્રણ (blended learning environment) પણ મહત્વપૂર્ણ બની રહ્યું છે.
સુધારા માટેના ક્ષેત્રો અને ભવિષ્યનું ચિત્ર:
- ડિજિટલ સંસાધનોનું વિસ્તરણ: યુનિવર્સિટીઓએ તેમના ડિજિટલ સંસાધનોના સંગ્રહને સતત અપડેટ અને વિસ્તૃત કરવાની જરૂર છે, ખાસ કરીને જે વિદ્યાર્થીઓ દૂરથી અભ્યાસ કરી રહ્યા હોય તેમના માટે.
- વધુ અભ્યાસ સ્થળો: ખાસ કરીને પરીક્ષાના સમયમાં, શાંત અને સુવિધાજનક અભ્યાસ સ્થળોની માંગ વધારે હોય છે. લાઇબ્રેરીઓએ વધુ બેઠક વ્યવસ્થા ઊભી કરવી જોઈએ.
- તાલીમ અને કૌશલ્ય વિકાસ: વિદ્યાર્થીઓને માહિતી શોધવા, સંશોધન કરવા અને શૈક્ષણિક સાધનોનો અસરકારક રીતે ઉપયોગ કરવા માટે સતત તાલીમ આપવી જરૂરી છે.
- ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ: લાઇબ્રેરીઓએ નવીનતમ ટેકનોલોજી અપનાવવી જોઈએ, જેમ કે ઓનલાઇન પૂછપરછ સિસ્ટમ, વર્ચ્યુઅલ લાઇબ્રેરી ટૂર્સ અને મોબાઇલ એપ્લિકેશન્સ.
- વિદ્યાર્થીઓના પ્રતિભાવને ધ્યાનમાં લેવો: લાઇબ્રેરીઓએ વિદ્યાર્થીઓના પ્રતિભાવને ગંભીરતાથી લેવો જોઈએ અને તે મુજબ પોતાની સેવાઓમાં સુધારા કરવા જોઈએ.
નિષ્કર્ષ:
2025 ના NSS લાઇબ્રેરી સર્વેક્ષણના તારણો દર્શાવે છે કે યુકેની યુનિવર્સિટી લાઇબ્રેરીઓ વિદ્યાર્થીઓના શૈક્ષણિક જીવનનો અભિન્ન અંગ છે. તેઓ માત્ર પુસ્તકો અને સંસાધનોના ભંડાર નથી, પરંતુ શીખવા, સંશોધન કરવા અને વિકાસ કરવા માટેના મહત્વપૂર્ણ કેન્દ્રો પણ છે. ડિજિટલ વિશ્વમાં, લાઇબ્રેરીઓએ પોતાની જાતને સતત વિકસાવવી પડશે જેથી તેઓ વિદ્યાર્થીઓની બદલાતી જરૂરિયાતોને પહોંચી વળી શકે અને એક ઉત્તમ શીખવાનો અનુભવ પ્રદાન કરી શકે. SCONUL જેવા સંગઠનો આ પ્રક્રિયામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે, જે યુકેની લાઇબ્રેરી સેવાઓને ભવિષ્ય માટે તૈયાર કરવામાં મદદ કરે છે.
英国国立・大学図書館協会（SCONUL）、2025年全国学生調査の図書館に関する調査結果を紹介
AI એ સમાચાર પહોંચાડ્યા છે.
નીચેનું પ્રશ્ન Google Gemini માંથી પ્રતિસાદ જનરેટ કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવ્યું:
2025-07-11 04:46 વાગ્યે, ‘英国国立・大学図書館協会（SCONUL）、2025年全国学生調査の図書館に関する調査結果を紹介’ カレントアウェアネス・ポータル અનુસાર પ્રકાશિત થયું. કૃપા કરીને સંબંધિત માહિતી સાથે સરળતાથી સમજાય તેવી વિગતવાર લેખ લખો. કૃપા કરીને ગુજરાતીમાં જવાબ આપો.