આપણા આકાશમાં એક નવું રહસ્ય: બિગુલગ્સ (Betelgeuse) ની છુપાયેલી મિત્ર!
શું તમે ક્યારેય રાત્રે આકાશમાં ચમકતા તારાઓને જોયા છે? તેમાંથી કેટલાક તારાઓ ખૂબ મોટા અને તેજસ્વી હોય છે, જાણે કે તેઓ આપણને કંઈક કહેવા માંગતા હોય. આવો જ એક ખાસ તારો છે બિગુલગ્સ (Betelgeuse). તે લાલ રંગનો મોટો તારો છે અને શિયાળામાં આકાશમાં જોવા મળે છે.
બિગુલગ્સ શું છે?
બિગુલગ્સ એક ‘સુપર જાયન્ટ’ તારો છે, એટલે કે તે આપણા સૂર્ય કરતાં ખૂબ મોટો અને જૂનો છે. વૈજ્ઞાનિકોનું માનવું છે કે બિગુલગ્સ ટૂંક સમયમાં જ ‘સુપરનોવા’ બનશે, જે એક મોટો વિસ્ફોટ હોય છે. આ વિસ્ફોટ એટલો શક્તિશાળી હશે કે તે આકાશમાં ઘણી તેજસ્વીતા ફેલાવશે.
એક છુપાયેલો સાથી?
વૈજ્ઞાનિકો હંમેશા આકાશમાં નવી વસ્તુઓ શોધતા રહે છે. તાજેતરમાં, NASA ના એક વૈજ્ઞાનિક, જેમનું નામ ડો. ગ્લેન ગેલર (Dr. Glaeder) છે, તેમણે એક ખૂબ જ રસપ્રદ શોધ કરી છે. તેમણે ઘણા વર્ષો સુધી બિગુલગ્સનો અભ્યાસ કર્યો અને તેમને લાગ્યું કે આ મોટા તારાની પાસે કદાચ કોઈ બીજો નાનો તારો પણ હોઈ શકે છે, જે છુપાયેલો છે.
કેવી રીતે શોધ્યું?
ડો. ગેલરને આ છુપાયેલા સાથી વિશે કેવી રીતે ખબર પડી? તેમણે ‘હબલ સ્પેસ ટેલિસ્કોપ’ (Hubble Space Telescope) નામની ખૂબ શક્તિશાળી દૂરબીનનો ઉપયોગ કર્યો. આ દૂરબીન આકાશમાં એટલી દૂરની વસ્તુઓને પણ જોઈ શકે છે, જેને આપણે સામાન્ય આંખોથી જોઈ શકતા નથી. ડો. ગેલરે હબલ દ્વારા મળેલી માહિતીનો ખૂબ જ કાળજીપૂર્વક અભ્યાસ કર્યો. તેમને બિગુલગ્સની આસપાસ પ્રકાશમાં થોડો બદલાવ દેખાયો. આ બદલાવ સૂચવતો હતો કે ત્યાં કોઈ બીજો પદાર્થ હોઈ શકે છે.
શું છે આ બીજો તારો?
ડો. ગેલરના સંશોધન મુજબ, બિગુલગ્સની પાસે એક બીજો તારો છે, જે તેના કરતા ઘણો નાનો અને વધુ ગરમ છે. આ બીજો તારો બિગુલગ્સની આસપાસ ફરે છે, પરંતુ તે એટલો તેજસ્વી નથી કે આપણે તેને સીધો જોઈ શકીએ. તેની અસર બિગુલગ્સના પ્રકાશ પર પડે છે, જે ડો. ગેલરને જોવા મળી.
વિજ્ઞાનમાં આ શોધનું મહત્વ શું છે?
આ શોધ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે:
- બિગુલગ્સને વધુ સારી રીતે સમજવામાં મદદ: હવે આપણે બિગુલગ્સને માત્ર એકલા તારા તરીકે નહીં, પરંતુ એક તારા પ્રણાલી (star system) ના ભાગ તરીકે જોઈશું. આનાથી આપણને તેના જન્મ, વિકાસ અને ભવિષ્યમાં થનારા સુપરનોવા વિસ્ફોટ વિશે વધુ જાણવા મળશે.
- તારા પ્રણાલીઓ વિશે નવી માહિતી: આવા બે તારાઓ એકબીજાની આસપાસ ફરે છે, તેને ‘બાઈનરી સ્ટાર સિસ્ટમ’ (Binary Star System) કહેવાય છે. આવી સિસ્ટમ્સ કેવી રીતે બને છે અને કેવી રીતે કામ કરે છે તે સમજવામાં આ શોધ મદદરૂપ થશે.
- વૈજ્ઞાનિકોને પ્રેરણા: આ શોધ બતાવે છે કે વિજ્ઞાનમાં હજુ પણ કેટલી બધી અજાણી વસ્તુઓ છે જે શોધવાની બાકી છે. ડો. ગેલર જેવા વૈજ્ઞાનિકોની મહેનત અને જિજ્ઞાસા નવા રહસ્યો ખોલી શકે છે.
તમે શું કરી શકો?
તમે પણ રાત્રે આકાશમાં તારાઓને જોવાની મજા માણી શકો છો. તમારા રસિક મિત્રો અને પરિવાર સાથે તેની ચર્ચા કરો. જો તમને વિજ્ઞાન ગમે છે, તો તમે પણ ભવિષ્યમાં આવા જ મોટા રહસ્યો શોધી શકો છો! NASA અને અન્ય વૈજ્ઞાનિક સંસ્થાઓ સતત નવી શોધો કરતી રહે છે. તમે તેમના વેબસાઇટ પર જઈને વધુ માહિતી મેળવી શકો છો અને વિજ્ઞાન જગતની રોચક વાતો જાણી શકો છો.
યાદ રાખો, આપણું બ્રહ્માંડ ખૂબ વિશાળ અને રહસ્યોથી ભરેલું છે. દરેક તારો, દરેક ગ્રહ, દરેક ગેલેક્સી એક નવી કહાણી કહે છે. અને આવા વૈજ્ઞાનિકો આપણને તે કહાણીઓ સમજવામાં મદદ કરે છે. તો, ચાલો આપણે સૌ વિજ્ઞાન શીખીએ અને આ બ્રહ્માંડના રહસ્યોને ઉજાગર કરવામાં ભાગ બનીએ!
NASA Scientist Finds Predicted Companion Star to Betelgeuse
AI એ સમાચાર આપ્યા છે.
Google Gemini માંથી પ્રતિસાદ મેળવવા માટે નીચેનો પ્રશ્ન ઉપયોગમાં લેવાયો હતો:
2025-07-23 19:44 એ, National Aeronautics and Space Administration એ ‘NASA Scientist Finds Predicted Companion Star to Betelgeuse’ પ્રકાશિત કર્યું. કૃપા કરીને સંબંધિત માહિતી સાથે એક વિગતવાર લેખ લખો, જે બાળકો અને વિદ્યાર્થીઓ સમજી શકે તેવી સરળ ભાષામાં હોય, જેથી વધુ બાળકો વિજ્ઞાનમાં રસ લેવા પ્રેરાય. કૃપા કરીને લેખ ફક્ત ગુજરાતીમાં જ આપો.