યુદ્ધની અસર: આકાશમાં લાંબી મુસાફરી અને વધતું પ્રદૂષણ
શું તમે જાણો છો કે યુક્રેનમાં ચાલી રહેલું યુદ્ધ માત્ર જમીન પર જ નહીં, પણ આપણા આકાશમાં પણ મોટી અસર કરી રહ્યું છે? સોરબોન યુનિવર્સિટી દ્વારા ૧૩ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૨૫ ના રોજ પ્રકાશિત થયેલા એક અહેવાલ મુજબ, યુદ્ધને કારણે વિમાનોને હવે લાંબા રસ્તાઓ લેવા પડે છે, જેનાથી કાર્બન ડાયોક્સાઇડ (CO2) નું પ્રદૂષણ વધી રહ્યું છે. ચાલો, આપણે આ રસપ્રદ વિજ્ઞાન અને તેની અસરને સરળ ભાષામાં સમજીએ.
શા માટે વિમાનોને લાંબા રસ્તાઓ લેવા પડે છે?
જ્યારે વિમાનો એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ જાય છે, ત્યારે તેઓ હંમેશા સૌથી ટૂંકો અને સુરક્ષિત રસ્તો પસંદ કરે છે. પરંતુ યુક્રેનમાં યુદ્ધ ચાલી રહ્યું હોવાથી, તે વિસ્તારની ઉપરથી ઉડવું ખૂબ જ જોખમી છે. યુદ્ધગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં દુશ્મનો દ્વારા છોડવામાં આવતા મિસાઈલ કે અન્ય હુમલાઓનો ખતરો રહે છે. આ કારણોસર, વિમાન કંપનીઓને સલામતી માટે આ વિસ્તારોને ટાળવા પડે છે.
આવું કરવા માટે, વિમાનોને ગોળ ફરીને, યુક્રેન જેવા જોખમી વિસ્તારોથી દૂર લાંબો રસ્તો લેવો પડે છે. કલ્પના કરો કે તમારે શાળાએ જવું છે અને તમારા સામાન્ય રસ્તા પર કોઈ કામ ચાલી રહ્યું છે, તો તમારે બીજો, લાંબો રસ્તો લેવો પડશે, ખરું ને? વિમાનો સાથે પણ આવું જ થાય છે.
લાંબા રસ્તાઓ અને CO2 નું પ્રદૂષણ: વિજ્ઞાન શું કહે છે?
વિમાનો ઉડતી વખતે પેટ્રોલ (જેને “જેટ ફ્યુઅલ” કહેવાય છે) નો ઉપયોગ કરે છે. જ્યારે આ પેટ્રોલ બળે છે, ત્યારે તેમાંથી કાર્બન ડાયોક્સાઇડ (CO2) નામનો વાયુ બહાર નીકળે છે. CO2 એ એક ગ્રીનહાઉસ વાયુ છે, જે પૃથ્વીના વાતાવરણમાં ગરમીને જાળવી રાખે છે. જો CO2 નું પ્રમાણ વધી જાય, તો પૃથ્વીનું તાપમાન વધે છે, જેને “ગ્લોબલ વોર્મિંગ” કહેવાય છે.
જ્યારે વિમાનો લાંબા રસ્તાઓ લે છે, ત્યારે તેમને વધુ સમય સુધી ઉડવું પડે છે. વધુ સમય ઉડવાનો અર્થ છે કે તેઓ વધુ પેટ્રોલ બાળે છે, અને તેથી વધુ CO2 વાતાવરણમાં છોડે છે. આનો મતલબ એ થયો કે યુદ્ધને કારણે, ભલે તે યુક્રેનથી ખૂબ દૂર હોય, પણ આપણે બધા પ્રદૂષણમાં વધારો કરી રહ્યા છીએ.
આપણા પર શું અસર થાય છે?
- વાતાવરણમાં ફેરફાર: CO2 માં વધારો થવાથી ગ્લોબલ વોર્મિંગ વધી શકે છે. આનાથી દુનિયાભરમાં હવામાનમાં વિચિત્ર ફેરફારો થઈ શકે છે, જેમ કે વધુ ગરમી, અતિવૃષ્ટિ, અથવા દુષ્કાળ.
- આરોગ્ય: પ્રદૂષણ આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે પણ નુકસાનકારક છે.
- આર્થિક અસર: લાંબા રસ્તાઓ લેવાથી વિમાન કંપનીઓનો પેટ્રોલનો ખર્ચ વધી જાય છે, જેની અસર ટિકિટના ભાવ પર પણ પડી શકે છે.
વિજ્ઞાન અને પર્યાવરણ પ્રત્યે જાગૃતિ
આ પરિસ્થિતિ આપણને શીખવે છે કે દુનિયામાં જે કંઈ થાય છે તેની અસર આપણા પર પણ થાય છે. યુદ્ધ માત્ર માણસો અને જમીન પર જ અસર કરતું નથી, પણ આપણા પર્યાવરણ પર પણ અસર કરે છે.
વિજ્ઞાનીઓ આ સમસ્યાનો ઉકેલ શોધવા માટે સતત પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. તેઓ એવા એન્જિન વિકસાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે જે ઓછા પેટ્રોલનો ઉપયોગ કરે અથવા તો નવા પ્રકારના ઈંધણનો ઉપયોગ કરે જે પર્યાવરણને ઓછું નુકસાન પહોંચાડે.
આપણે બાળકો અને વિદ્યાર્થીઓ તરીકે, વિજ્ઞાન વિશે વધુ શીખી શકીએ છીએ અને પર્યાવરણનું રક્ષણ કેવી રીતે કરવું તે સમજી શકીએ છીએ. ભવિષ્યમાં, તમે પણ આવા વૈજ્ઞાનિક બની શકો છો જે પૃથ્વીને વધુ સારી બનાવવા માટે કામ કરે!
તમે શું કરી શકો?
- જાગૃતિ ફેલાવો: તમારા મિત્રો અને પરિવારને આ વિશે જણાવો.
- વીજળી બચાવો: ઘરમાં લાઈટો અને પંખા બંધ રાખો જ્યારે ઉપયોગમાં ન હોય.
- વૃક્ષારોપણ કરો: વૃક્ષો CO2 ને શોષવામાં મદદ કરે છે.
- પર્યાવરણ પ્રત્યે સજાગ રહો: પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ ઘટાડો અને ફરીથી વાપરી શકાય તેવી વસ્તુઓનો ઉપયોગ કરો.
આમ, યુદ્ધની આ અણધારી અસર આપણને શીખવે છે કે શાંતિ કેટલી જરૂરી છે અને આપણા પર્યાવરણની સુરક્ષા કેટલી મહત્વપૂર્ણ છે. વિજ્ઞાન આપણને આ સમજવામાં અને ભવિષ્યમાં વધુ સારા નિર્ણયો લેવામાં મદદ કરી શકે છે.
AI એ સમાચાર આપ્યા છે.
Google Gemini માંથી પ્રતિસાદ મેળવવા માટે નીચેનો પ્રશ્ન ઉપયોગમાં લેવાયો હતો:
2025-02-13 09:22 એ, Sorbonne University એ ‘Guerre en Ukraine : les avions obligés d’emprunter des itinéraires plus longs, augmentant les émissions de CO2’ પ્રકાશિત કર્યું. કૃપા કરીને સંબંધિત માહિતી સાથે એક વિગતવાર લેખ લખો, જે બાળકો અને વિદ્યાર્થીઓ સમજી શકે તેવી સરળ ભાષામાં હોય, જેથી વધુ બાળકો વિજ્ઞાનમાં રસ લેવા પ્રેરાય. કૃપા કરીને લેખ ફક્ત ગુજરાતીમાં જ આપો.