તમારા ફોન અને એપ્સ: શું તે તમને જોઈ રહ્યા છે? UW-Madisonના સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું!
આપણે બધા આપણા સ્માર્ટફોન અને ટેબ્લેટ પર ઘણી બધી એપ્લિકેશન્સ વાપરીએ છીએ, ખરું ને? કેટલીક મજા માટે હોય છે, કેટલીક ભણવામાં મદદ કરે છે, અને કેટલીક આપણા કામને સરળ બનાવે છે. પણ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આ એપ્લિકેશન્સ ખરેખર શું કરે છે? શું તે ફક્ત આપણે તેમને જે કામ કરવા કહીએ છીએ તે જ કરે છે, કે પછી કંઈક વધારે?
UW-Madisonના વૈજ્ઞાનિકોની શોધ
તાજેતરમાં, યુનિવર્સિટી ઓફ વિસ્કોન્સિન-મેડિસન (University of Wisconsin–Madison) ના હોશિયાર વૈજ્ઞાનિકોએ એક ખૂબ જ રસપ્રદ શોધ કરી છે. તેમણે શોધી કાઢ્યું છે કે કેટલીક “ઓટોમેશન એપ્સ” (Automation Apps) – એટલે કે એવી એપ્લિકેશન્સ જે તમારા માટે અમુક કામ આપમેળે કરી દે છે – ખરેખર તમારા વિશે માહિતી એકઠી કરી શકે છે, જાણે કે તે તમારી જાસૂસી કરી રહી હોય!
ઓટોમેશન એપ્સ શું છે?
ચાલો, પહેલા સમજીએ કે આ ઓટોમેશન એપ્સ શું છે. કલ્પના કરો કે તમે શાળા પછી ઘરે આવો અને તરત જ તમારા ફોનને કહો કે “મને મારું હોમવર્ક રિમાઇન્ડર બતાવો” અને ફોન તરત જ તમને યાદ અપાવે. અથવા, તમે નક્કી કરો કે સૂર્યાસ્ત પછી તરત જ તમારા રૂમની લાઈટ ચાલુ થઈ જવી જોઈએ, અને તે થઈ જાય! આ બધું ઓટોમેશન એપ્સ દ્વારા શક્ય બને છે. તેઓ તમને અમુક નિયમો બનાવવા દે છે, અને જ્યારે તે નિયમો પૂરા થાય ત્યારે તેઓ આપમેળે કામ કરે છે.
તો પછી જાસૂસીનો શું મતલબ?
આ વૈજ્ઞાનિકોએ જોયું કે કેટલીક ઓટોમેશન એપ્સ, જ્યારે તેઓ તમારું કામ સરળ બનાવવા માટે બનાવવામાં આવી હોય છે, ત્યારે તેઓ તમારા ફોન પર શું થઈ રહ્યું છે તેની પણ ગુપ્ત રીતે નોંધ રાખી શકે છે. જેમ કે:
- તમે કઈ એપ્લિકેશન્સ વાપરો છો?
- તમે કઈ વેબસાઇટ્સ જુઓ છો?
- તમે શું લખો છો? (જેમ કે મેસેજ કે સર્ચ કમાન્ડ)
- તમારા ફોનમાં કઈ ફાઈલો છે?
આ બધી માહિતી ખૂબ જ અંગત હોય છે. કલ્પના કરો કે કોઈ તમારી ડાયરી વાંચી રહ્યું હોય – તેવું જ કંઈક આ એપ્સ કરી શકે છે!
આ શા માટે ચિંતાનો વિષય છે?
વિચારો કે જો આ માહિતી ખોટા લોકોના હાથમાં જાય તો શું થાય? તેનો ઉપયોગ તમને હેરાન કરવા, તમારી ચોરી કરવા, અથવા તમને નુકસાન પહોંચાડવા માટે થઈ શકે છે. ખાસ કરીને, બાળકો અને વિદ્યાર્થીઓ માટે આ ખૂબ જ જોખમી બની શકે છે, કારણ કે તેમને કદાચ ખબર ન હોય કે કઈ એપ્લિકેશન સુરક્ષિત છે અને કઈ નથી.
વૈજ્ઞાનિકોએ આ કેવી રીતે શોધ્યું?
આ વૈજ્ઞાનિકો ખૂબ જ બુદ્ધિશાળી છે! તેમણે ખાસ પ્રોગ્રામ્સ (Programs) બનાવ્યા જે આ એપ્લિકેશન્સ પર નજર રાખે છે. જેમ એક જાસૂસ ગુના શોધવા માટે જાળ બિછાવે, તેમ તેમણે આ એપ્લિકેશન્સને “ફસાવવા” માટે સિસ્ટમ ગોઠવી. તેમણે જોયું કે કઈ એપ્લિકેશન્સ, જ્યારે તેમને અમુક કામ કરવા કહેવામાં આવે છે, ત્યારે તે સિવાયની પણ કઈ કઈ માહિતી મેળવી રહી છે.
આપણે શું કરી શકીએ?
આપણે ડરી જવાની જરૂર નથી, પણ સાવચેત રહેવું ખૂબ જરૂરી છે. આ વૈજ્ઞાનિકોએ કેટલીક ટીપ્સ પણ આપી છે:
- વિચારપૂર્વક એપ્લિકેશન્સ ડાઉનલોડ કરો: ફક્ત વિશ્વાસપાત્ર સ્ત્રોતો (જેમ કે Google Play Store કે Apple App Store) પરથી જ એપ્લિકેશન્સ ડાઉનલોડ કરો.
- પરવાનગીઓ (Permissions) તપાસો: જ્યારે તમે કોઈ એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરો છો, ત્યારે તે તમારી પાસેથી ઘણી પરવાનગીઓ માંગે છે, જેમ કે કેમેરા, માઇક્રોફોન, સંપર્કો (Contacts) વગેરેનો ઉપયોગ કરવાની. ફક્ત તે જ એપ્લિકેશન્સને પરવાનગી આપો જે ખરેખર જરૂરી હોય. જો કોઈ ગેમ એપ્લિકેશન તમારા સંપર્કોને જોવાની પરવાનગી માંગે, તો તે શંકાસ્પદ છે!
- જાણીતી એપ્લિકેશન્સનો ઉપયોગ કરો: એવી એપ્લિકેશન્સનો ઉપયોગ કરો જે વિશે તમે જાણતા હોવ અને જેની સારી પ્રતિષ્ઠા (Reputation) હોય.
- સુરક્ષા સેટિંગ્સ અપડેટ રાખો: તમારા ફોનના ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ (Operating System) અને એપ્લિકેશન્સને હંમેશા અપડેટ રાખવાથી સુરક્ષા મજબૂત બને છે.
- સંશોધનો વિશે જાણો: આવા વૈજ્ઞાનિક સંશોધનો વિશે જાણતા રહેવાથી આપણે વધુ સમજદાર બની શકીએ છીએ.
વિજ્ઞાન કેમ રસપ્રદ છે?
આપણા ફોન અને એપ્સની અંદર શું ચાલી રહ્યું છે તે શોધવું એ પણ એક પ્રકારનું સાહસ છે, ખરું ને? UW-Madisonના આ વૈજ્ઞાનિકોએ ટેકનોલોજીના દુનિયામાં છુપાયેલી સમસ્યાને ઉજાગર કરી છે. આવા સંશોધનો આપણને શીખવે છે કે દુનિયા કેટલી જટિલ અને રસપ્રદ છે, અને વિજ્ઞાન આપણને તે સમજવામાં કેવી રીતે મદદ કરી શકે છે.
જો તમને પણ આવી શોધો ગમતી હોય, તો વિજ્ઞાન તમારા માટે એક અદભુત ક્ષેત્ર બની શકે છે. તમે પણ ભવિષ્યમાં આવા જ કોઈ રહસ્યો ઉકેલી શકો છો! તો ચાલો, ટેકનોલોજીને સમજીએ, તેનો સુરક્ષિત ઉપયોગ કરીએ અને વિજ્ઞાનની દુનિયામાં આગળ વધીએ!
UW–Madison researchers expose how automation apps can spy — and how to detect it
AI એ સમાચાર આપ્યા છે.
Google Gemini માંથી પ્રતિસાદ મેળવવા માટે નીચેનો પ્રશ્ન ઉપયોગમાં લેવાયો હતો:
2025-08-12 16:05 એ, University of Wisconsin–Madison એ ‘UW–Madison researchers expose how automation apps can spy — and how to detect it’ પ્રકાશિત કર્યું. કૃપા કરીને સંબંધિત માહિતી સાથે એક વિગતવાર લેખ લખો, જે બાળકો અને વિદ્યાર્થીઓ સમજી શકે તેવી સરળ ભાષામાં હોય, જેથી વધુ બાળકો વિજ્ઞાનમાં રસ લેવા પ્રેરાય. કૃપા કરીને લેખ ફક્ત ગુજરાતીમાં જ આપો.