ઈડો મેપ: ઈડો કિરિએઝુનો ઉપયોગ કરીને સ્થળના નામ અને ભૂગોળનો ડેટાબેઝ – એક વિસ્તૃત ઝાંખી
પરિચય:
નેશનલ ડાયેટ લાઇબ્રેરી (NDL) ના “કરન્ટ અવેરનેસ પોર્ટલ” દ્વારા ૪ સપ્ટેમ્બર, ૨૦૨૫ ના રોજ ૦૬:૦૧ વાગ્યે પ્રકાશિત થયેલ “E2818 – ઈડો મેપ: ઈડો કિરિએઝુનો ઉપયોગ કરીને સ્થળના નામ અને ભૂગોળનો ડેટાબેઝ” એ એક નોંધપાત્ર પહેલ છે. આ પ્રોજેક્ટ જૂના જાપાની નકશાઓ, ખાસ કરીને “ઈડો કિરિએઝુ” (江戸切絵図 – Edo Kiriezu) નો ઉપયોગ કરીને ઐતિહાસિક ઈડો (વર્તમાન ટોક્યો) શહેરના સ્થળના નામ અને ભૌગોલિક માહિતીને ડિજિટલ સ્વરૂપમાં સંગ્રહિત અને સુલભ બનાવવાનો પ્રયાસ કરે છે. આ લેખમાં, આપણે આ પ્રોજેક્ટની વિગતો, તેના મહત્વ અને તેના સંભવિત ઉપયોગો વિશે વિસ્તૃત ચર્ચા કરીશું.
ઈડો કિરિએઝુ શું છે?
ઈડો કિરિએઝુ એ જાપાનના ઈડો કાળ (૧૬૦૩-૧૮૬૮) દરમિયાન બનાવવામાં આવેલા વિગતવાર શહેરના નકશાઓનો એક પ્રકાર છે. “કિરિએઝુ” શબ્દનો અર્થ “કાપીને બનાવેલો નકશો” થાય છે, જે સૂચવે છે કે આ નકશાઓ ઘણીવાર કાગળ પર દોરવામાં આવતા હતા અને તેમાં વિસ્તૃત વિગતો દર્શાવવામાં આવતી હતી. આ નકશાઓ તે સમયના શહેરી વિકાસ, રહેણાંક વિસ્તારો, જાહેર ઇમારતો, મંદિરો, નદીઓ, પુલો અને અન્ય ભૌગોલિક લક્ષણોનું મૂલ્યવાન દસ્તાવેજીકરણ પૂરું પાડે છે. તે ઈડો શહેરના જીવન, સંસ્કૃતિ અને આયોજનની સમજ માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ સ્ત્રોતો છે.
“ઈડો મેપ” પ્રોજેક્ટનો ઉદ્દેશ્ય:
“ઈડો મેપ” પ્રોજેક્ટનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય આ ઐતિહાસિક ઈડો કિરિએઝુને ડિજિટલ સ્વરૂપમાં રૂપાંતરિત કરવાનો છે. આનો અર્થ એ છે કે:
- ડિજિટાઇઝેશન: મૂળ નકશાઓનું ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળું ડિજિટલ સ્કેનિંગ.
- જીઓ-રેક્ટિફિકેશન: ડિજિટલ કરેલા નકશાઓને આધુનિક ભૌગોલિક સંકલન પ્રણાલીઓ (geographic coordinate systems) સાથે સંરેખિત કરવા, જેથી ઐતિહાસિક સ્થાનોને વર્તમાન નકશા પર ચોક્કસ રીતે સ્થાન આપી શકાય.
- ડેટાબેઝ નિર્માણ: દરેક સ્થળના નામ (જેમ કે શેરી, જિલ્લા, ઇમારત, નદી) ને તેની સંબંધિત ભૌગોલિક માહિતી (અક્ષાંશ, રેખાંશ, સીમાઓ) સાથે ડેટાબેઝમાં સંગ્રહિત કરવું.
- સુલભતા: આ ડિજિટલ ડેટાબેઝને સંશોધકો, ઇતિહાસકારો, વિદ્યાર્થીઓ અને સામાન્ય જનતા માટે સરળતાથી સુલભ બનાવવો.
પ્રોજેક્ટનું મહત્વ:
આ પ્રોજેક્ટ અનેક રીતે મહત્વપૂર્ણ છે:
- ઐતિહાસિક સંશોધન: ઈડો કાળના શહેરી વિકાસ, સામાજિક માળખા, સાંસ્કૃતિક જીવન અને ભૌગોલિક પરિવર્તનોના અભ્યાસ માટે આ એક અમૂલ્ય સાધન પૂરું પાડશે. ઇતિહાસકારો હવે વધુ ચોકસાઈપૂર્વક જૂના નકશાઓનો અભ્યાસ કરી શકશે અને સ્થળના નામોના ઉત્ક્રાંતિને સમજી શકશે.
- ભૌગોલિક માહિતી પ્રણાલી (GIS) એપ્લિકેશન્સ: ડિજિટલ ભૌગોલિક ડેટાનો ઉપયોગ વિવિધ GIS એપ્લિકેશન્સમાં થઈ શકે છે. આમાં ઐતિહાસિક લેન્ડસ્કેપનું પુનર્નિર્માણ, શહેરના વિસ્તરણના દાખલાઓનું વિશ્લેષણ અને ઐતિહાસિક સ્થળોના વર્તમાન સ્થળોને સમજવાનો સમાવેશ થાય છે.
- શૈક્ષણિક ઉપયોગ: વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકો માટે, આ પ્રોજેક્ટ ઈડો જાપાનના ભૂતકાળને જીવંત બનાવવાની એક ઉત્તમ તક પૂરી પાડે છે. તેઓ ઇન્ટરેક્ટિવ નકશાઓ દ્વારા શહેરની રચના અને તેના વિવિધ ભાગો વિશે શીખી શકે છે.
- સાંસ્કૃતિક વારસોનું જતન: જૂના નકશાઓ એ સાંસ્કૃતિક વારસાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. તેમને ડિજિટાઇઝ કરીને અને સુલભ બનાવીને, તેમનું જતન કરવામાં મદદ મળે છે અને ભવિષ્યની પેઢીઓ માટે તેમને ઉપલબ્ધ બનાવી શકાય છે.
- ભાષાકીય અભ્યાસ: સ્થળના નામોના ઉદ્ભવ, અર્થ અને તેમના સમય સાથેના પરિવર્તનોનો અભ્યાસ કરવા માટે પણ આ ડેટાબેઝ ઉપયોગી થશે.
સંભવિત ઉપયોગો અને સુવિધાઓ:
“ઈડો મેપ” ડેટાબેઝ નીચે મુજબની સુવિધાઓ અને ઉપયોગો પ્રદાન કરી શકે છે:
- ઇન્ટરેક્ટિવ નકશા: વપરાશકર્તાઓ ઈડો કિરિએઝુ પર વિવિધ સ્થળોને શોધી, પસંદ કરી અને તેમના વિશે વધુ માહિતી મેળવી શકે છે.
- શોધ કાર્યક્ષમતા: સ્થળના નામ, જિલ્લા, અથવા અન્ય માપદંડો દ્વારા શોધવાની સુવિધા.
- ઐતિહાસિક અને આધુનિક નકશાઓનું ઓવરલે: ઈડો કાળના નકશાઓને આધુનિક ટોક્યોના નકશાઓ પર ઓવરલે કરીને, ઐતિહાસિક સ્થળોના વર્તમાન સ્થાનોની સરખામણી કરી શકાય છે.
- ટાઇમ-લેપ્સ વિઝ્યુલાઇઝેશન: જો વિવિધ સમયગાળાના કિરિએઝુ ઉપલબ્ધ હોય, તો શહેરના વિકાસને સમય જતાં જોઈ શકાય છે.
- માહિતીપ્રદ સામગ્રી: દરેક સ્થળના નામ સાથે ઐતિહાસિક સંદર્ભ, મહત્વ અને સંબંધિત દસ્તાવેજોની લિંક્સ જેવી વધારાની માહિતી પૂરી પાડવી.
નિષ્કર્ષ:
“E2818 – ઈડો મેપ: ઈડો કિરિએઝુનો ઉપયોગ કરીને સ્થળના નામ અને ભૂગોળનો ડેટાબેઝ” એ એક મહત્વપૂર્ણ અને આશાસ્પદ પ્રોજેક્ટ છે. તે ઐતિહાસિક ઈડો શહેરના આપણા જ્ઞાનને વિસ્તૃત કરશે અને સંશોધન, શિક્ષણ અને સાંસ્કૃતિક વારસાના જતનમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપશે. NDL દ્વારા આ પહેલ એ ડિજિટલ યુગમાં ઐતિહાસિક સ્ત્રોતોના સંરક્ષણ અને ઉપયોગનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. ભવિષ્યમાં, આ ડેટાબેઝ વિશ્વભરના સંશોધકો માટે એક મૂલ્યવાન સંસાધન બનશે તેવી અપેક્ષા છે.
E2818 – 江戸マップ：江戸切絵図を活用した地名と地理のデータベース
AI એ સમાચાર પહોંચાડ્યા છે.
નીચેનું પ્રશ્ન Google Gemini માંથી પ્રતિસાદ જનરેટ કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવ્યું:
‘E2818 – 江戸マップ：江戸切絵図を活用した地名と地理のデータベース’ カレントアウェアネス・ポータル દ્વારા 2025-09-04 06:01 વાગ્યે પ્રકાશિત થયું. કૃપા કરીને સંબંધિત માહિતી સાથે નમ્ર સ્વરમાં વિગતવાર લેખ લખો. કૃપા કરીને ગુજરાતીમાં ફક્ત લેખ સાથે જવાબ આપો.