ઝીરો ટ્રસ્ટ: જ્યારે કોમ્પ્યુટર દુનિયામાં કોઈ પર વિશ્વાસ ન કરવો!,Cloudflare

ઝીરો ટ્રસ્ટ: જ્યારે કોમ્પ્યુટર દુનિયામાં કોઈ પર વિશ્વાસ ન કરવો!

પ્રસ્તાવના

આપણે બધા આપણા ઘર, શાળા અને આપણા મિત્રો પર વિશ્વાસ કરીએ છીએ, ખરું ને? પણ જ્યારે આપણે આપણા કોમ્પ્યુટર કે ઇન્ટરનેટની વાત કરીએ, ત્યારે શું આપણે બધા પર વિશ્વાસ કરી શકીએ? ના, અહીં થોડી સાવચેતી રાખવી પડે છે. Cloudflare નામની એક કંપની છે, જે આપણને ઇન્ટરનેટને સુરક્ષિત બનાવવામાં મદદ કરે છે. તેમણે તાજેતરમાં જ એક નવી માર્ગદર્શિકા વિશે વાત કરી છે, જેનું નામ છે “NIST SP 1800-35: Implementing a Zero Trust Architecture”. આ શું છે અને તે આપણા માટે કેમ મહત્વનું છે, તે આપણે આજે શીખીશું.

ઝીરો ટ્રસ્ટ એટલે શું?

કલ્પના કરો કે તમે એક પાર્ટીમાં છો. ઘણા બધા લોકો છે. કેટલાકને તમે ઓળખો છો, કેટલાકને નથી ઓળખતા. ઝીરો ટ્રસ્ટનો મતલબ એવો થાય કે આપણે કોઈ પણ અજાણ્યા વ્યક્તિ પર તરત જ વિશ્વાસ નથી કરતા. આપણે તેમને પહેલા તપાસીએ છીએ, પછી જ તેમને અંદર આવવા દઈએ છીએ.

કોમ્પ્યુટરની દુનિયામાં પણ આવું જ છે. ઝીરો ટ્રસ્ટ એટલે કે કોઇપણ વ્યક્તિ કે વસ્તુ, ભલે તે આપણી અંદરની સિસ્ટમનો ભાગ હોય કે બહારનો, તેના પર સંપૂર્ણ વિશ્વાસ ન કરવો. દરેક વખતે, આપણે ખાતરી કરવી પડે કે તેઓ કોણ છે, તેઓ શું કરવા માંગે છે, અને શું તેમને તે કરવાની મંજૂરી છે.

શા માટે આ નવું માર્ગદર્શન મહત્વનું છે?

આ નવી માર્ગદર્શિકા, “SP 1800-35”, ખાસ કરીને સુરક્ષા નિષ્ણાતોને ઝીરો ટ્રસ્ટ સિસ્ટમ બનાવવામાં મદદ કરવા માટે બનાવવામાં આવી છે. આ એક પ્રકારનો ‘મેનુ’ છે, જેમાં જણાવ્યું છે કે કઈ વસ્તુઓ લેવી અને કઈ રીતે ગોઠવવી, જેથી આપણી ડિજિટલ દુનિયા સુરક્ષિત રહે.

ઝીરો ટ્રસ્ટના મુખ્ય સિદ્ધાંતો (જેથી આપણે સરળતાથી સમજી શકીએ)

1. કોઈપણ પર અવિશ્વાસ: જેમ આપણે અજાણ્યા વ્યક્તિ પર તરત વિશ્વાસ નથી કરતા, તેમ કોમ્પ્યુટર સિસ્ટમ પણ કોઈ યુઝર કે ડિવાઇસ પર પહેલેથી વિશ્વાસ નથી કરતી. દરેક વખતે ઓળખ ચકાસવી પડે છે.

2. ઓછામાં ઓછી સુવિધા: દરેક વ્યક્તિને ફક્ત તેટલી જ વસ્તુઓ કરવાની મંજૂરી મળે, જેટલી તેમના કામ માટે જરૂરી હોય. ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈને ફક્ત ચોપડીઓ વાંચવાનો અધિકાર હોય, તો તેમને પુસ્તકાલયમાં ચોપડીઓ વાંચવા સિવાય કંઇપણ બીજું કરવાની મંજૂરી ન મળે.

3. હંમેશા ચકાસણી: તમે જે પણ કાર્ય કરો છો, તે સતત ચકાસવામાં આવે છે. જેમ કે, તમે એક વાર લોગ-ઇન કર્યા પછી પણ, જો તમે કોઈ ખાસ જગ્યાએ જવા માંગો, તો ફરીથી તમારી ઓળખ પૂછવામાં આવી શકે છે.

4. સલામતી અને સુરક્ષા: બધી માહિતી અને કાર્યો સુરક્ષિત રીતે થાય તે જોવામાં આવે છે. ડેટાને હંમેશા સુરક્ષિત રાખવામાં આવે છે.

આપણા રોજિંદા જીવનમાં ઝીરો ટ્રસ્ટના ઉદાહરણો

• ઓનલાઈન ગેમ્સ: જ્યારે તમે ઓનલાઈન ગેમ રમો છો, ત્યારે તમારે યુઝરનેમ અને પાસવર્ડ નાખીને લોગ-ઇન કરવું પડે છે. જો તમે ઘણા સમય સુધી નિષ્ક્રિય રહો, તો ગેમ તમને આપમેળે લોગ-આઉટ કરી દે છે. આ પણ એક પ્રકારનું ઝીરો ટ્રસ્ટ છે.
• બેંકિંગ એપ્લિકેશન્સ: જ્યારે તમે તમારા ફોન પરથી બેંકની એપ વાપરો છો, ત્યારે તમારે PIN, ફિંગરપ્રિન્ટ અથવા ચહેરાની ઓળખ દ્વારા લોગ-ઇન કરવું પડે છે. જો તમે કોઈ મોટો વ્યવહાર કરો, તો ફરીથી OTP (વન-ટાઇમ પાસવર્ડ) જેવી વધારાની સુરક્ષા જરૂરી બની જાય છે.
• શાળાના કોમ્પ્યુટર: શાળામાં, તમને કદાચ બધા પ્રોગ્રામ વાપરવાની મંજૂરી ન હોય. ફક્ત તમને જરૂરી હોય તેટલા જ પ્રોગ્રામ વાપરવા મળે છે.

શા માટે બાળકો અને વિદ્યાર્થીઓએ આ સમજવું જોઈએ?

આપણામાંથી ઘણા લોકો ભવિષ્યમાં વૈજ્ઞાનિક, પ્રોગ્રામર કે સુરક્ષા નિષ્ણાત બનશે. ઝીરો ટ્રસ્ટ જેવી ટેકનોલોજી સમજવાથી આપણને ભવિષ્યમાં આવનારી ટેકનોલોજીને સમજવામાં અને તેનો સુરક્ષિત ઉપયોગ કરવામાં મદદ મળશે.

• વિજ્ઞાનમાં રસ: આ બધું કેવી રીતે કામ કરે છે તે જાણવું ખૂબ જ રસપ્રદ છે. કોમ્પ્યુટર કેવી રીતે સુરક્ષિત રહે છે, ડેટા કેવી રીતે બચાવવામાં આવે છે, તે જાણવાથી આપણને ટેકનોલોજી પ્રત્યે વધુ લગાવ થાય છે.
• સલામતી: જ્યારે તમે ઇન્ટરનેટ વાપરો છો, ત્યારે તમારે તમારી પોતાની સુરક્ષાનું પણ ધ્યાન રાખવું પડે છે. ઝીરો ટ્રસ્ટના સિદ્ધાંતો શીખીને, તમે શીખી શકો છો કે તમારી માહિતીને કેવી રીતે સુરક્ષિત રાખવી.
• ભવિષ્યના પડકારો: દુનિયા સતત બદલાઈ રહી છે. નવા નવા કોમ્પ્યુટર વાયરસ અને હેકર્સ આવે છે. ઝીરો ટ્રસ્ટ જેવી પદ્ધતિઓ આપણને આવા પડકારોનો સામનો કરવા માટે તૈયાર કરે છે.

નિષ્કર્ષ

Cloudflare દ્વારા પ્રકાશિત થયેલ “NIST SP 1800-35: Implementing a Zero Trust Architecture” માર્ગદર્શિકા એ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે જે આપણી ડિજિટલ દુનિયાને વધુ સુરક્ષિત બનાવશે. ઝીરો ટ્રસ્ટ એ માત્ર કોમ્પ્યુટર માટે જ નથી, પરંતુ તે એક વિચાર છે કે આપણે કોઈપણ વસ્તુ પર તરત જ વિશ્વાસ ન કરવો જોઈએ અને હંમેશા સાવચેતી રાખવી જોઈએ. આ જ્ઞાન તમને માત્ર ટેકનોલોજીની દુનિયામાં જ નહીં, પણ જીવનમાં પણ સમજદાર બનાવશે. તો ચાલો, આપણે પણ આપણા કોમ્પ્યુટર અને ઇન્ટરનેટની દુનિયાને સુરક્ષિત રાખવા માટે સજાગ રહીએ અને વિજ્ઞાનના આ નવા રસ્તાઓ પર આગળ વધીએ!

Everything you need to know about NIST’s new guidance in “SP 1800-35: Implementing a Zero Trust Architecture”

AI એ સમાચાર આપ્યા છે.

Google Gemini માંથી પ્રતિસાદ મેળવવા માટે નીચેનો પ્રશ્ન ઉપયોગમાં લેવાયો હતો:

2025-06-19 13:00 એ, Cloudflare એ ‘Everything you need to know about NIST’s new guidance in “SP 1800-35: Implementing a Zero Trust Architecture”’ પ્રકાશિત કર્યું. કૃપા કરીને સંબંધિત માહિતી સાથે એક વિગતવાર લેખ લખો, જે બાળકો અને વિદ્યાર્થીઓ સમજી શકે તેવી સરળ ભાષામાં હોય, જેથી વધુ બાળકો વિજ્ઞાનમાં રસ લેવા પ્રેરાય. કૃપા કરીને લેખ ફક્ત ગુજરાતીમાં જ આપો.